(VTC News) - ĐBQH đề nghị cần có biện pháp ràng buộc pháp lý để yêu cầu Google, Facebook, TikTok... trả phí bản quyền và chia sẻ doanh thu với cơ quan báo chí.

Tiếp tục chương trình phiên họp thứ 52, sáng 4/12, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi).

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh.

Báo cáo một số vấn đề lớn trong tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội cho biết, một số ý kiến đề nghị cần có biện pháp ràng buộc pháp lý để yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới (như Google, Facebook, TikTok...) phải trả phí bản quyền và chia sẻ doanh thu với cơ quan báo chí Việt Nam; làm rõ trách nhiệm của các nền tảng mạng xã hội trong việc ngăn chặn, xử lý thông tin xấu độc, tin giả, tin sai lệch trên nền tảng của mình.

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị việc bảo vệ bản quyền báo chí trên không gian mạng cần được quy định cụ thể hơn tránh tình trạng sao chép trái phép, tràn lan trên mạng xã hội đang gây ảnh hưởng lớn đến quyền tác giả và tính minh bạch thông tin.

Tiếp thu ý kiến này, Thường trực Ủy ban nêu rõ, để bảo đảm quyền tác giả, quyền liên quan, dự thảo Luật bổ sung khoản 2 Điều 39 với quy định cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng tác phẩm báo chí phải thỏa thuận với cơ quan báo chí theo quy định pháp luật.

"Thông tin do các nền tảng xuyên biên giới đăng tải không thuộc phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật; việc xử lý các thông tin này được quy định tại Nghị định số 147/2024 của Chính phủ về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng, theo đó nền tảng xuyên biên giới phải gỡ bỏ thông tin vi phạm trong vòng 24 giờ kể từ khi có yêu cầu của cơ quan Việt Nam", cơ quan thẩm tra nêu quan điểm.

Về hoạt động báo chí trên không gian mạng, một số ý kiến của đại biểu Quốc hội cho rằng, quy định hiện tại còn tiếp cận theo hướng truyền thống, thiếu các quy định phù hợp với sự phát triển của báo điện tử và môi trường mạng số hiện nay; đề nghị bổ sung các quy định để quản lý hiệu quả hơn báo chí trên môi trường mạng; điều chỉnh hoạt động của báo điện tử và các kênh độc lập cá nhân.

Tiếp thu ý kiến, Thường trực Ủy ban cho biết, báo chí hiện nay phát triển theo xu hướng tích hợp đa loại hình, đa nền tảng và đa dịch vụ. Hồ sơ dự thảo Luật đã được Chính phủ đánh giá kỹ lưỡng về xu hướng này và quy định cụ thể chính sách Nhà nước để phát triển báo chí trên không gian mạng, đồng thời quản lý chặt chẽ về nội dung.

Cụ thể: Điều 30 dự thảo Luật quy định biện pháp quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trên không gian mạng tương tự như đối với bốn loại hình báo chí truyền thống, đồng thời tích hợp dịch vụ trực tuyến, bảo đảm nguyên vẹn nội dung thông tin đã đăng, phát trên nền tảng số báo chí quốc gia.

Liên quan chính sách của Nhà nước về phát triển báo chí, một số ý kiến cho rằng cần có chính sách ưu đãi thuế và hỗ trợ tài chính cho báo chí thực hiện nhiệm vụ chính trị, công ích và cho việc đầu tư công nghệ số trong hoạt động báo chí hiện đại.

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng bổ sung quy định Nhà nước có chính sách ưu đãi thuế theo quy định của pháp luật. Ưu đãi về thuế cho báo chí được quy định tại Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, theo đó, báo chí được hưởng mức thuế suất là 10% (trước đây chỉ có báo chí in được hưởng mức thuế suất là 10%, các loại hình báo chí khác phải chịu mức thuế suất là 20%).

Về hỗ trợ tài chính cho báo chí thực hiện nhiệm vụ chính trị, công ích, dự thảo Luật quy định Nhà nước có chính sách giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu và hỗ trợ cước vận chuyển, chi phí đăng tải, truyền dẫn, phát sóng để báo chí phục vụ nhiệm vụ chính trị, an ninh, quốc phòng, văn hóa…

Một số ý kiến đề nghị thí điểm mô hình tổ hợp hoặc tập đoàn báo chí chủ lực đa phương tiện tại Hà Nội và TP.HCM, cơ quan thẩm tra cũng tiếp thu và cho biết Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổng kết Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí, dự kiến đề nghị cấp có thẩm quyền tiếp tục triển khai một số quan điểm của Quy hoạch và bổ sung quan điểm mới, trong đó có nội dung về việc Hà Nội và TP.HCM được thành lập cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện.

Trên cơ sở chỉ đạo và phê duyệt của cấp có thẩm quyền, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ cụ thể hóa các nội dung này trong Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí, bảo đảm tính khả thi, đồng bộ và phù hợp với định hướng phát triển báo chí quốc gia.

Ngoài ra, Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã chỉnh lý tên gọi loại hình "báo nói, báo hình" thành "phát thanh, truyền hình". Bên cạnh đó, việc giữ tên gọi loại hình "báo chí in", "báo chí điện tử" như dự thảo Luật là cần thiết nhằm phân biệt rõ báo và tạp chí, khắc phục những bất cập của Luật Báo chí năm 2016.

"Về bản chất, các hình thức này vẫn thuộc 4 loại hình: báo chí in, báo chí điện tử, phát thanh, truyền hình đã được dự thảo Luật điều chỉnh", theo báo cáo của cơ quan thẩm tra.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn.

Nêu ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị các cơ quan tập trung tiếp thu, giải trình nhiều chính sách liên quan cơ chế chính sách phát triển báo chí; quản lý báo chí trên không gian mạng; định nghĩa và địa vị pháp lý của nhà báo…

Theo Chủ tịch Quốc hội, lần sửa đổi này trên tinh thần thực hiện cuộc cách mạng về sắp xếp bộ máy, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp nên MTTQ và các đoàn thể phải sắp xếp các đơn vị báo.

Chủ tịch Quốc hội cũng thống nhất sửa đổi quy định về hỗ trợ báo chí, ưu đãi về thuế cho báo chí theo hướng các loại hình báo chí được hưởng mức thuế suất chung là 10%.

Để đảm bảo quyền tác giả, Chủ tịch Quốc hội tán thành dự thảo luật bổ sung quy định cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng tác phẩm của báo chí phải thỏa thuận với báo chí theo quy định của pháp luật.