Internet cho chúng ta cơ hội tiếp xúc với tin tức một cách nhanh chóng, đôi khi sự việc chưa kịp lên báo chí chính thống thì chúng ta đã kịp biết thông qua internet. Tuy nhiên, việc người người đều có thể làm nhà báo cũng mang đến một phiền phức hết sức lớn, đó là vấn nạn tin tức giả mạo, hay còn gọi là fake news. Phàm là tin tức giả mạo thì  thường rất giật gân và gay cấn để lừa chúng ta tiếp tục chia sẻ, vậy làm sao để không bị sập bẫy fake news?

Hiệp hội các Liên hiệp Thư viện và Viện nghiên cứu IFLA (một tổ chức có liên hệ mật thiết với UNESCO) đã đưa ra những cách để người đọc có thể nhận biết và phân biệt tin tức giả mạo – fake news:

 Kiểm tra nguồn tin. Các nguồn tin giả ở Việt Nam sẽ không bao giờ được cấp phép để sử dụng tên miền có đuôi .vn. Một số trang giả danh các nhà lãnh đạo bằng cách sử dụng tên của họ đi kèm với đuôi ".org" hoặc ".com" hoặc ".net", nhưng không bao giờ dùng .vn và thậm chí còn có liên hệ là... Gmail. Những nguồn tin chính thống thường có sự kiểm tra tin tức gắt gao trước khi đăng tải, vì vậy độ tin cậy của những tin tức này cũng thường cao hơn.

Đừng chỉ đọc tiêu đề

Có rất nhiều người chỉ đọc tiêu đề thấy kêu tai là lập tức bấm chia sẻ, lợi dụng điểm này, nhiều bài báo giật một cái tít thật kêu để lừa dân tình chia sẻ, trong khi thông tin bên trong thì hoàn toàn không liên quan, đôi khi còn chẳng có gì, tệ hơn có khi bên trong còn chứa virus. Cho nên, vì sự an toàn của bạn bè trong friendlist, các bạn hãy bỏ thói quen chỉ đọc tựa đề, hãy đọc nội dung, thấy tâm đắc hãy share. Đừng để những kẻ treo đầu dê bán thịt chó lừa mình.

Kiểm tra tác giả

Hãy tập kiểm tra tác giả, rất đơn giản, gõ tên tác giả vào Google là bạn có thể biết sơ sơ người viết bài có nhiều bài viết hay không, có được đánh giá cao hay không. Đặc biệt hãy làm điều này khi bạn chia sẻ những tin tức liên quan đến sức khỏe, cách chữa bệnh, kinh nghiệm sống,…Hiện nay internet tràn ngập những chia sẻ về chữa bệnh bằng những hình thức hết sức lạ thường, hiệu nghiệm hay không chưa biết nhưng đã có không ít người phải trả giá bằng mạng sống vì tin vào những tin tức thất thiệt như vậy trên mạng.

 Xem ngày xuất bản

Có rất nhiều người lợi dụng tin tức cũ để câu like câu view. Ví dụ ngay thời điểm này mà có một bài báo với tựa đề “Dịch sởi bùng phát gây chết trẻ em hàng loạt” thì có thể gây được chú ý của rất nhiều người. Tuy nhiên nhìn kĩ lại thì bạn sẽ thấy sự việc là từ vài năm trước. Nếu không để ý và vô tính tiếp tay cho những tin tức thất thiệt này, bạn có thể gây hoang mang rất lớn trong cộng đồng.

 Ngẫm xem tin tức là thật hay đùa

Tôi đã từng gặp một vài trang báo game đưa lại tin nước ngoài về việc một game thủ lao vào xe ô tô mà vẫn tin mình vẫn có thể "respawn". Tin trào phúng đã trở thành tin "nghiêm túc".

Hãy xem lại định kiến của mình. Bạn ngán ngẩm với một vài nhãn hàng Việt nên vội vàng chia sẻ thông tin scandal từ các nguồn tin không chính thống? Bạn dám chắc rằng thông tin này, dù thuận theo những gì bạn đồng ý, là đúng sự thật? Giữ một cái đầu tỉnh táo để nhìn nhận thông tin một cách thực sự khách quan là những gì bạn cần làm.

Cái này đòi hỏi một kinh nghiệm sống phong phú và sự tinh ý. Thường thì tin tức thất thiệt sẽ giấu đầu hở đuôi, sự việc được mô tả khá mơ hồ và đôi khi là chọi nhau. Ví dụ cách đây không lâu có video một đứa trẻ bị ướp đá và caption viết rằng đứa trẻ bị ướp đá như vậy để cướp nội tạng. Tuy nhiên, chỉ cần suy nghĩ logic một chút chúng ta sẽ thấy là nội tạng để cấy ghép trong phẫu thuật không phải là lòng heo mua ngoài chợ mà chỉ cần ướp đá là có thể bảo quản. Chỉ cần tìm hiểu thêm, chúng ta sẽ thấy ghép tạng là một phẫu thuật hết sức phức tạp trong đó người hiến tạng cũng phải trải qua rất nhiều xét nghiệm để đảm bảo tạng không mang bệnh tật và có sự tương thích với người ghép tạng. Vì vậy, có thể nói đứa trẻ trong video có thể không may mắn qua đời vì một nguyên do nào đó chứ khó lòng là vì nguyên nhân cướp tạng. Thế nhưng video này lại được chia sẻ rần rần và tất nhiên là gây không ít hoang mang cho các bậc cha mẹ.

Hãy hỏi các chuyên gia. Bạn đã từng nghe hàng Apple và Xiaomi cùng được sản xuất ở Trung Quốc nên có chất lượng tương đồng? Tại sao không thử hỏi một chuyên gia về chuỗi cung ứng xem luận điểm này có bao nhiêu phần là sự thật?