Thời đại viết tin tự động bằng trí tuệ nhân tạo đang đến?

Mới đây, Google đã cung cấp cho hãng thông tấn Anh Quốc - Hiệp hội báo chí số tiền lên tới 805.000 USD để xây dựng phần mềm thu thập và tự động viết gần 30.000 bài báo địa phương mỗi tháng. Được đặt cho cái tên “RADAR” (Reporters And Data And Robots – Phóng viên & Dữ liệu & Robots), phần mềm này sẽ “làm các báo cáo tự động thông qua lượng cơ sở dữ liệu đồ sộ từ các cơ quan chính phủ và sự thực thi luật pháp của địa phương”. Hãng thông tấn Yonhap của Hàn Quốc cũng đã giới thiệu một hệ thống báo cáo tự động với tên gọi “Soccerbot” dùng để sản xuất những tin tức bóng đá.

Biên tập viên Pete Clifton của hãng tin PA của Anh cho hay: "Các nhà báo có tay nghề vẫn sẽ là nhân tố quan trọng trong quy trình này, nhưng Radar cho phép chúng ta khai thác trí thông minh nhân tạo để đưa tin về những tin tức ở địa phương, nơi các nhà báo khó tiếp cận được”. Việc này sẽ giúp tiết kiệm chi phí đưa tin một cách rất hiệu quả.

Giới thiệu về dự án Radar, DNI cho hay: “Bằng việc kết hợp kinh nghiệm thực hành báo chí và quy trình tự động, các nguồn dữ liệu mở và các công cụ phân phối, Radar sẽ giúp phát triển hệ sinh thái tin tức ở địa phương. Dự án mang lại nhiều lợi ích cho các tờ báo địa phương đặc biệt trong bối cảnh họ đang bị áp lực về ngân sách nhưng độc giả vẫn thích đọc tin tức địa phương”.

Hiệp hội nhà báo và ông trùm truyền thông Thomson Reuters đang sử dụng các thuật toán machine learning để viết nên những câu chuyện và tờ báo nổi tiếng New York Times cũng đã lên kế hoạch để tự động hóa những bình luận của họ. Vậy công việc nào đang bị đe dọa khi những phần mềm trí tuệ nhân tạo quyền lực này trở nên phổ biến trong tòa soạn? “Để cho dễ hình dung, ta có thể thấy việc thu thập và báo cáo tin tức dựa trên những sự kiện thực tế là điều hoàn toàn nằm trong khả năng của những con bot AI này. Tuy nhiên, điều này lại khó xảy ra đối với những câu chuyện cần có quan điểm hay những số báo đặc biệt đòi hỏi cảm nhận của con người”, Vương Tiểu Phong, một nhà phân tích cấp cao của công ty nghiên cứu toàn cầu Forrester cho hay.

Truyền thông cá nhân quy mô lớn là một trong những điểm mạnh mà các con bot này có thể mang đến. “Đã xuất hiện những con bot được thiết kế cho mục đích nghiên cứu nhưng nó hành xử như thể một trợ lý cho con người. Khi thiết kế chúng, con người có thể quyết định rõ ràng mục đích và tính cách cho nó, tuy nhiên, công nghệ AI hiện tại vẫn còn có những giới hạn nhất định.”, ông Vương trả lời IANS. Hai nhà nghiên cứu của Đại học Oxford, Carl Benedikt Frey và Michael Osborne đã dự báo rằng sự kết hợp giữa robot, tự động hóa, AI và machine learning sẽ có tác động đến cả những nhà báo.

Các nhà nghiên cứu khẳng định rằng có 50% khả năng máy móc sẽ vượt mặt con người trong nhiều công việc trong vòng 45 năm tới. “Soccerbot” của hãng thông tấn Yonhap có thể viết những câu chuyện liên quan tới giải Ngoại hạng Anh. Hệ thống này đã hoàn thành bài kiểm tra thành công bao quát tất cả các trận đấu trong mùa bóng 2016-17. Nó đã sản xuất tổng cộng 380 bài báo thử nghiệm tự động, mỗi bài trong vòng từ 1 đến 2 giây khi trận đấu kết thúc. Dự án phần mềm “Radar” ở Hiệp hội Nhà báo được dự kiến diễn ra vào đầu năm 2018 và sẽ thuê 5 nhà báo để giúp nhận diện các tập dữ liệu, quản lý và biên tập những bài báo tạo nên bởi “Radar”.

Theo Rajeev Vaid, COO và đồng sáng lập của nền tảng Trí tuệ máy móc Kognetics, AI hiện tại đang được sử dụng bởi các tập đoàn truyền thông quốc tế hàng đầu cho việc tự động hóa tin tức báo chí.

“Trong tương lai, chúng tôi mong đợi được chứng kiến việc ứng dụng trên diện rộng các hệ thống tự động hóa để phân tích nội dung một cách nhanh chóng trong thời gian thực và sản xuất insight cho các nhà báo dưới định dạng có thể sử dụng và tiêu thụ được.” Vaid trả lời IANS. Sự tác động đầu tiên của AI đến ngành báo chí sẽ được nhìn thấy ở 4 cấp độ: Thu thập nội dung, Tạo nội dung, hiệu chỉnh và sản xuất quy mô lớn.

Vaid nhấn mạnh: “AI có thể được sử dụng để quét những tập tin tức theo cấu trúc và không theo cấu trúc nào cả với mục đích thu thập thông tin bị giới hạn trong một khu vực, lãnh thổ hay vùng miền. Tương tự như vậy, nó có thể được sử dụng để phổ biến những tin tức địa phương  đến một khu vực mục tiêu thông qua Internet, mạng xã hội và báo giấy.” Đối với Atul Rai, CEO và đồng sáng lập Staqu – một start-up trong lĩnh vực AI, trí tuệ nhân tạo có thể được dùng trong phần lớn những lãnh thổ có quá nhiều dữ liệu nhưng phát hiện tin giả lại là một thử thách lớn khác cho con người cũng như những con bot này.

Trả lời phỏng vấn của IANS, Rai cho biết: “Truyền thông là lĩnh vực mà rất nhiều dữ liệu được thu thập và tạo nên, do đó, sẽ dễ dàng hơn trong việc sử dụng những điểm dữ liệu này để viết nên những câu chuyện. Tôi xin được nhắc lại vấn đề ở đây không phải là tạo ra tin tức hay nội dung mà nằm ở việc lọc bỏ những tin lá cải, tin độc hại và tin giả.” Khi mà các hội nhóm truyền thông chuẩn bị đón nhận một hiện thực mới, ngành kinh doanh tin tức sẽ mới chỉ bắt đầu tích hợp các công cụ nền tảng AI vào trong tòa soạn của mình.