VTV.vn - Tổng Bí thư Tô Lâm đã dành tặng Đài Truyền hình Việt Nam 10 chữ: "Mọi người, mọi lúc, mọi nơi, sắc sảo và hấp dẫn".

55 năm trước, từ một căn nhà nhỏ tại 58 Quán Sứ, những hình ảnh đầu tiên của truyền hình Việt Nam được thử nghiệm phát sóng thành công đến với công chúng, từ đó cũng mở ra hành trình của những người làm truyền hình đầu tiên tại Việt Nam. Lên sóng tối 7/9, bộ phim tài liệu Một hành trình phụng sự - Một VTV đưa khán giả trở lại điểm xuất phát từ 0 thành có, có một Đài THVN lớn mạnh như ngày nay nhờ một hành trình đầy gian khó, thử thách nhưng là niềm tự hào của biết bao thế hệ, với nỗ lực phi thường để phụng sự Đảng, Nhà nước và nhân dân. Như thép được tôi trong lửa đỏ, Đài THVN đã vững vàng vươn lên là tiếng nói, là tầm nhìn, là cầu nối vững chắc giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam trong suốt 55 năm qua và hành trình đó còn tiếp tục với sự phát triển rực rỡ của Việt Nam trong thời đại mới.

“Hành trình của chúng tôi bắt đầu từ ngôi nhà 58 Quán Sứ, đã chứng kiến rất nhiều sự thăng trầm của lịch sử, chúng tôi là một phần của lịch sử và không hối tiếc đã góp phần dù nhỏ bé cho truyền hình Việt Nam ngày hôm nay”, quay phim Công Thành chia sẻ. 

Chặng đường từ "không" thành "có" 

Năm 1968, đông đảo khán giả Mỹ được nhìn thấy những mất mát của con, em mình tại cuộc chiến tranh phi nghĩa đang diễn ra tại miền Nam Việt Nam, những tổn hại về thể diện của quốc gia cách họ nửa vòng trái đất, gửi về tận phòng khách, phòng ngủ của mình. Những hình ảnh chân thực và đầy sức nặng của truyền hình đã khiến nhận thức về cuộc chiến này có những thay đổi sâu sắc. Truyền hình đã tham gia vào cuộc chiến này với vai trò và trình độ nhảy vọt so với trước.

Truyền hình Việt Nam non trẻ lúc ấy cũng góp mặt ra thế giới bằng những bộ phim tài liệu về cuộc chiến nhìn từ trong cuộc, thậm chí những tác phẩm ấy được giải trước cả khi buổi phát hình đầu tiên diễn ra. Các đồng minh của Mỹ cũng không đứng ngoài xu thế đó, ngày 31/10/1966, Nguyễn Cao Kỳ - Chủ tịch Ủy ban Hành pháp Trung ương Việt Nam Cộng hòa chủ trì buổi lễ khánh thành tháp ăngten tại Đài Truyền hình Sài Gòn, số 7 Hồng Thập Tự và đặt viên đá nền móng xây phim trường cho Vô tuyến truyền hình Sài Gòn. 

Theo ông Trần Lâm (1922 - 2011) - Nguyên Tổng Biên tập Đài Tiếng nói Việt Nam, việc xây dựng truyền hình ở miền Bắc vừa là nhiệm vụ chính trị nhưng cũng chính là vấn đề cốt tử của nghiệp vụ truyền hình. Một cơ quan báo hình phải đưa được sản phẩm đến với người xem. Câu hỏi tưởng như khó trả lời này lại được hóa giải bởi sự chủ động của những con người rất hiểu nghề từ Đài Tiếng nói Việt Nam.

Ông Trần Lâm (1922 - 2011) - Nguyên Tổng Biên tập Đài Tiếng nói Việt Nam (phải)

“Đồng chí Trần Lâm có mở một cuộc họp với cán bộ cốt cán của Đài để nghe anh em trình bày. Và sau đó, đồng chí đi đến quyết định là chúng ta sẽ làm thí nghiệm truyền hình. Nói một cách dí dỏm là làm truyền hình chui, làm thí nghiệm chui. Tại sao gọi vậy? Bởi vì chưa được Nhà nước phân công, và thứ hai là làm chưa có kinh phí. Nếu mình muốn làm thì mình phải làm bằng tiềm lực của mình, bằng khả năng của mình”, ông Đặng Trung Hiếu - Nguyên Phó trưởng Ban Vô tuyến truyền hình kể lại. 

Sự ra đời của camera Ngựa trời vào năm 1970 minh chứng cho những nỗ lực đầy tự chủ của các cán bộ nhân viên Đài Tiếng nói Việt Nam. Sau Ngựa trời là hệ thống máy phát sóng hình và tiếng, là cột ăngten được lắp đặt ngay tại Đài Tiếng nói Việt Nam, đánh dấu nội lực tại chỗ và sự trưởng thành đúng lúc của lứa đào tạo ở Cu Ba về nước.

Kết quả vượt quá sức tưởng tượng cho những nỗ lực tự chủ đó đã đến với tập thể cán bộ, nhân viên của Đài Tiếng nói Việt Nam vào ngày 7/9 năm 1970. Trong phạm vi bán kính 10km, kể từ số nhà 58 Quán Sứ, tín hiệu buổi truyền hình đầu tiên đã đạt vượt mong đợi của những người chứng kiến. Tuy thô sơ nhưng buổi phát hình đó có đầy đủ các chương trình, tiết mục và được thực hiện đầy đủ các bộ phận nội dung mà một Đài truyền hình cần có. Những buổi phát hình đầu tiên được thực hiện rất đơn giản - với máy chiếu phim nhựa 16 ly được chiếu lên bức tường, một camera điện tử thu lại tín hiệu truyền đến cột phát sóng và phát lên không trung, đến các ăngten của máy thu hình. 

Tầm vóc của một Đài Truyền hình quốc gia còn được khẳng định hơn nữa với những dự tính đón đầu thời cuộc. Ngày 16/4/1972, Mỹ quay trở lại ném bom bắn phá miền Bắc. Hà Nội đối mặt với sự tàn khốc của chiến tranh leo thang. Cùng lúc phải đối phó với cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc, Ban Vô tuyến truyền hình được chỉ đạo với ba phương hướng đặc biệt, mà lúc ấy ít người có thể ngờ tới. Hướng thứ nhất sơ tán các thiết bị quý giá, để bảo vệ chờ ngày sử dụng, trụ sở cất giấu ở sông Bôi (Hà Tây cũ) và Thanh Hà (Hòa Bình). Hướng thứ 2, tiếp tục xây dựng xen kẽ đội ngũ cán bộ Bắc – Nam chờ tình hình mới của chiến sự và phục vụ mục đích lâu dài, hướng thứ 3 tiếp tục sản xuất phim bám sát cuộc chiến và đã thu được rất nhiều thành tích, đặc biệt hình ảnh B52 bị tên lửa bắn rơi trên bầu trời Hà Nội do phóng viên truyền hình ghi lại được.

Lúc này, việc đào tạo cán bộ vẫn được Đài Tiếng nói Việt Nam thực hiện. Các cuộc trao đổi nghiệp vụ, những chuyến học tập nước ngoài được tổ chức. Tất cả dường như hướng tới mục đích lớn hơn. Điều đó cũng góp phần tạo nên thành quả cho ngày đất nước thống nhất. Những thước phim tư liệu quý giá của các nhà quay phim vô tuyến truyền hình ghi lại thời khắc lịch sử ngày 30/4/1975 là mốc son lịch sử ngành truyền hình Việt Nam. Những người đã đi theo đoàn quân suốt từ Bắc vào Nam, cùng bước tiến vũ bão của quân giải phóng tiến vào Sài Gòn chính là đội ngũ những người làm truyền hình đầu tiên do ông Huỳnh Văn Tiểng dẫn đầu, tiếp quản toàn bộ đài truyền hình Sài Gòn. Tối 1/5/1975, buổi phát sóng đầu tiên của Vô tuyến truyền hình Việt Nam đã diễn ra tại Sài Gòn. 

Dấn thân và trách nhiệm 

Ngành truyền hình Việt Nam tiếp tục phát triển bằng lối đi riêng của mình. Năm 1982, truyền hình Việt Nam chính thức phát hình màu sau 4 năm thử nghiệm. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 6 năm 1986 với sự bắt đầu của công cuộc đổi mới, thời kỳ ghi dấu với sự phát triển của đất nước, diện mạo đời sống người dân đã có sự thay đổi sâu sắc. Đây cũng là sự kiện nền tảng tạo điều kiện cho Đài Truyền hình Trung ương có những vận động tích cực cho cả những giai đoạn tiếp theo. 

Nghị định 72 HĐBT do Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Võ Văn Kiệt ký ngày 30/4/1987 quyết định Đài Truyền hình Trung ương trực thuộc chính phủ và mang tên Đài THVN. Lúc này, năng lực sáng tạo của tập thể những người làm nghề đã đến độ chín, rất nhiều thay đổi đã đến với diện mạo mới trên sóng truyền hình. 

Trong năm 1988, Đài THVN vừa tự quản lý công tác truyền dẫn vừa quyết định phát sóng vệ tinh bỏ qua phương án viba mặt đất. Các chương trình của Đài đến với bà con với độ phủ kín rất rộng. Sự kiện và thành tựu của quốc gia luôn có sự đồng hành của Đài THVN. Những chương trình thời kỳ này như Theo dòng thời sự - chuyên phóng sự điều tra chuyên sâu đã gây nhiều ấn tượng cho khán giả; Du lịch qua màn ảnh nhỏ đưa khán giả đến mọi vùng miền tổ quốc tạo món ăn tinh thần mới mẻ cho người dân vì điều kiện đi lại còn nhiều khó khăn; VKT, Văn nghệ Chủ nhật hay Gặp nhau cuối năm… đã tạo dấu ấn riêng mạnh mẽ với khán giả truyền hình thời bấy giờ. 

Vươn mình trong kỷ nguyên mới 

Nhìn lại chặng đường từ căn phòng nhỏ 58 Quán Sứ, nơi tín hiệu truyền hình đầu tiên cất cánh giữa bom đạn, đến những trường quay hiện đại ở Giảng Võ mà nay là số 43 Nguyễn Chí Thanh, thế hệ những người lãnh đạo đầu tiên đã đưa truyền hình Việt Nam bước qua giai đoạn chập chững, song hành dòng chảy lịch sử dân tộc. Tiếp theo là giai đoạn bàn đạp quan trọng để bước lên thời kỳ tự chủ.

Mỗi bước tiến công nghệ, từ phim nhựa 16mm đến băng từ U-matic, từ analog sang số hóa, từ truyền hình màu đến độ nét cao, rồi truyền hình 4K… là một dấu mốc lặng lẽ mà bền bỉ, như nhịp tim của đất nước đang từng ngày đổi thay. Khi Việt Nam mở cửa hội nhập, truyền hình bước ra thế giới bằng vệ tinh, bằng mạng Internet, bằng những nền tảng số kết nối triệu triệu người xem. Mỗi bước chuyển của công nghệ theo sát tiến trình phát triển của đất nước, cập nhật hơi thở của thời đại là những nỗ lực không ngừng nghỉ của Đài THVN để tiếp tục sứ mệnh phụng sự của mình. 

Trong giai đoạn 2020 - 2025, Đài THVN đã triển khai chữ ký số, công việc xử lý qua mạng tăng lên. Khối tin tức lên kịch bản đề cương đăng ký sản xuất đều thông qua hệ điều hành sản xuất thiết kế riêng… Định hướng công nghệ Đài THVN sẽ là cơ quan truyền thông đa phương tiện, đa phân phối, phát sóng đa nền tảng. Xây dựng nền tảng dữ liệu của VTV, VTV Big Data kết hợp công nghệ AI là trung tâm dữ liệu chiến lược thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện.

Với năng lực sản xuất nội dung, năng lực hạ tầng kỹ thuật hiện đại nhất hiện nay tại Việt Nam, Đài THVN là đơn vị có năng lực đáp ứng cao với những chương trình mang tính quy mô và tầm vóc lớn như Hội nghị Thượng đỉnh Bắc Triều Tiên – Hoa Kỳ tại Hà Nội năm 2018, Kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ năm 2024, chương trình THTT 80 công trình trong cả nước đồng loạt khởi công tại 80 điểm cầu vào ngày 19/8/2025, Lễ kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước hay Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9… 

Từ buổi thử nghiệm phát sóng đầu tiên năm 1970 với bán kính phát sóng chỉ khoảng 10 km đến nay, sau 55 năm hình thành và phát triển, Đài Truyền hình Việt Nam đã vươn mình hiện diện tại nhiều quốc gia, trên toàn lãnh thổ thông qua 12 cơ quan thường trú đặt tại 12 địa bàn trên thế giới như một lời khẳng định tầm vóc, quy mô và vị thế Đài Truyền hình quốc gia trên trường quốc tế. 

Lần đầu tiên, việc quảng bá hình ảnh, con người, chính trị, văn hóa, xã hội Việt Nam hoàn toàn bằng tiếng Anh được thực hiện với thời lượng 24/24 trong đó có 5 tiếng phát mới/ngày. Sự xuất hiện chính thức kênh Truyền hình Đối ngoại Quốc gia giúp bạn bè quốc tế được trực tiếp xem, hiểu về con người Việt Nam của hiện tại bằng góc nhìn chuẩn của người Việt thông qua 10 bản tin chính, hơn 30 chuyên mục trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, công nghệ sẽ được dự kiến phát sóng trên 80 quốc gia và vùng lãnh thổ là đối tác chiến lược của Việt Nam. Đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng mà Đảng và Nhà nước tin tưởng giao phó cho Đài THVN. 

Với vai trò là cơ quan báo chí chủ lực quốc gia, VTV đã chủ động, sáng tạo trong công tác tuyên truyền. VTV phản ánh mọi chủ trương sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Trên mặt trận bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, Đài THVN giữ vững vai trò ngọn cờ đầu với những chương trình có chất lượng ngày càng cao, cách thể hiện sáng tạo. VTV cũng tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong trong phát hiện và phản ánh các vấn đề xã hội nóng với các phóng sự điều tra sắc bén. Nhiều phim tài liệu của VTV đạt đến những chuẩn mực mới về chất lượng, chiều sâu và sức ảnh hưởng xã hội, khiến công chúng lay động và thấu hiểu sâu sắc hơn về sự thiêng liêng, niềm tin, lòng yêu nước, sự hy sinh và những giá trị cốt lõi của cuộc sống. 

Có những dấu ấn đã định hình nên vị thế của một VTV khát khao phụng sự Đảng, Nhà nước và nhân dân được thể hiện rõ nét trong công tác truyền thông trong đại dịch COVID-19. Khi sự lo lắng và hoang mang bao trùm, những chương trình của VTV vẫn được duy trì đều đặn, đóng vai trò cầu nối giữa các cơ quan chức năng và người dân, trở thành điểm tựa tinh thần, giúp người dân yên tâm, tin tưởng, đồng lòng vượt qua đại dịch. Trong cơn bão vào tháng 9/2024, phóng viên chính luận VTV đã thể hiện bản lĩnh vững vàng tinh thần phụng sự tận hiến, cung cấp thông tin kịp thời, đầy đủ và chính xác, giúp người dân chủ động ứng phó và giảm thiệt hại của bão lũ. Trong những tình huống cấp bách, các phóng viên của VTV không lùi bước. Bản lĩnh nghề báo nằm ở chính sự hiện diện tại những nơi nguy hiểm nhất để chạm sâu vào sự thật với tinh thần tận hiến cho khán giả. 

Hơn cả cánh sóng

Năm 2024 - 2025 đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ của VTV vào các hoạt động văn hóa xã hội thể thao mang qui mô quốc gia. Hàng loạt các chương trình qui mô lớn như Hoa xuân ca, Giải chạy VTV LP Bank, Cúp bóng chuyền nữ quốc tế VTV, V-Concert, V- Fest… là minh chứng rõ nét cho việc VTV vượt ra khỏi khuôn khổ “làm truyền hình” để trở thành một đơn vị tổ chức sự kiện xã hội - văn hóa - thể thao mang tầm quốc gia, gây ảnh hưởng mạnh mẽ tới toàn xã hội. \

Trong dịp kỷ niệm 55 năm thành lập Đài Truyền hình Việt Nam, nhiều đài truyền hình trên thế giới và những đơn vị truyền thông quốc tế đã gửi lời chúc mừng, như một minh chứng cho mối quan hệ bền chặt giữa Đài Truyền hình Việt Nam và đồng nghiệp. Đài Truyền hình Việt Nam luôn chú trọng hợp tác sản xuất chương trình với các đài bạn, coi đây là cơ hội để cùng tăng cường thông tin với đông đảo khán giả, nâng cao tinh thần đoàn kết, hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và nhân dân các nước. Hợp tác quốc tế này đã đem lại diện mạo mới, tăng sự hấp dẫn cho các bộ phim truyền hình và chương trình gameshow giải trí, nâng tầm quốc tế trong năng lực sản xuất chương trình của Đài Truyền hình Việt Nam. 

Thế hệ lãnh đạo tiếp nối của Đài Truyền hình Việt Nam đã vững tay chèo đưa con thuyền VTV vượt qua mọi khó khăn, thử thách để vươn tới một cơ quan báo chí tự chủ cao, phát triển bền vững bằng tầm nhìn sáng suốt, bản lĩnh chính trị vững vàng, sự kiên trung của những nhà báo cách mạng. Họ đã hoàn thành sứ mệnh phục vụ Đảng, nhà nước và nhân dân. 

Nhân dịp kỷ niệm 55 năm ngày phát sóng đầu tiên Đài THVN, Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam đã quyết định tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất cho Đài THVN vì đã có thành tích xuất sắc trong đổi mới nội dung tuyên truyền, ứng dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất các chương trình truyền hình, đẩy mạnh các hoạt động thiện nguyện, an sinh xã hội, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc. 

Sau 55 năm hình thành và phát triển, khi dòng chảy truyền hình đang chuyển mình mạnh mẽ, VTV với tinh thần phụng sự vẫn chọn cách dấn thân cùng với Đảng, Nhà nước và nhân dân bước vào kỷ nguyên mới, với công nghệ mới, cách kể chuyện mới, tâm thế mới. Nhưng điều không bao giờ thay đổi – chính là trái tim của những người làm nghề - phụng sự, dấn thân, trách nhiệm, không ngừng sáng tạo.