Ngày 19/6, tại trong khuôn khổ Diễn đàn báo chí toàn quốc lần thứ II – 2025 đã diễn ra phiên thảo luận thứ nhất với chủ đề "Báo chí Việt Nam trong kỷ nguyên mới: Tầm nhìn kiến tạo không gian phát triển".

Độc giả vẫn tìm về báo "chính thống"

Phát biểu tại phiên thảo luận, Ủy viên dự khuyết Ban chấp hành Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lê Hải Bình chia sẻ về Sự vận động của báo chí truyền thông toàn cầu và những vấn đề đặt ra cho Việt Nam.

Thứ trưởng Lê Hải Bình cho biết: Điểm lại tiến trình phát triển thì thấy rằng báo chí trên thế giới đã vận động qua một số những giai đoạn, từ đầu thế kỷ 21 đến nay, báo chí thế giới đã trải qua nhiều giai đoạn vận động nhanh chóng chưa từng thấy. Nếu như trước đây, sự chuyển dịch về công nghệ, cách làm báo và tư duy truyền thông thường diễn ra trong vài chục năm thì ngày nay, sự thay đổi diễn ra chỉ trong vài năm, thậm chí vài tháng.

Ủy viên dự khuyết Ban chấp hành Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lê Hải Bình phát biểu tại phiên thảo luận

Giai đoạn chuyển giao báo chí cũng là giai đoạn chuyển giao từ thiên niên kỷ cũ sang thiên niên kỷ mới, chúng ta thấy sự xuất hiện của Internet, website… Sau đó từ năm 2006 - 2007, chúng ta chứng kiến câu chuyện tích hợp đa phương tiện, đa nền tảng và chính từ lúc này thuật ngữ tòa soạn hội tụ bắt đầu xuất hiện… Tiếp nối là giai đoạn chuyển đổi số, có thể tính từ khoảng năm 2018 - 2020 và bùng nổ mạnh mẽ khi đại dịch COVID-19 xảy ra. Cùng lúc đó, những thành tựu vượt bậc của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và sự phát triển vũ bão của các nền tảng số đã đẩy báo chí thế giới vào một guồng quay mới, nhanh, quyết liệt và đầy thách thức.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Lê Hải Bình cho rằng, dù báo chí chịu tác động mạnh mẽ của công nghệ, người dùng, độc giả trên thế giới vẫn phải tìm một điểm nương tựa hay là một điểm neo đậu niềm tin, vẫn còn 40% người vẫn mong chờ tìm về báo chí chính thống. Độc giả vẫn mong ước được cầm trên tay tờ báo in, được ngửi mùi mực tỏa ra từ các tờ báo mới sản xuất của sáng nay. Câu chuyện rất mừng là không chỉ những độc giả lớn tuổi, mà ngay cả thế hệ trẻ… cũng mong muốn điều này. Như clip nhà báo Lê Quốc Minh chia sẻ trong khai mạc Diễn đàn về một dãy dài gần một km, chủ yếu là thanh niên chờ đợi để nhận tờ báo Nhân dân số đặc biệt trong dịp kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, Thống nhất đất nước cho chúng ta niềm tin to lớn về sự phát triển của báo chí…

Nhìn lại 100 năm qua báo chí cách mạng Việt Nam, Thứ trưởng khẳng định: "Chúng ta rất tự hào về những đặc điểm riêng có của báo chí cách mạng Việt Nam, đó là: Tính chiến đấu, tính bền bỉ, sự vươn lên, kể cả trong những giai đoạn chiến tranh khốc liệt, khi mỗi tờ báo được in ra là phải đổi bằng bằng xương máu của người làm báo. Những tờ báo đến được tay đồng bào ở vùng bị chiếm đóng cũng đổi bằng máu xương cũng tạo nên sức sống mãnh liệt của báo chí cách mạng. Điểm lại những điều trên để chúng ta thấy có đầy đủ niềm tin từ cơ sở trên thế giới đến những cái riêng có của báo chí cách mạng Việt Nam, để từ đó nghĩ gì cho tương lai".

TS. Lê Quốc Vinh - Chuyên gia truyền thông, Chủ tịch Le Group of Companies chia sẻ tại phiên thảo luận

Cũng theo Thứ trưởng Lê Hải Bình, đối với báo chí Việt Nam, ngoài những thách thức "đã quá rõ", từ cơ chế tài chính, môi trường truyền thông cạnh tranh, đến yêu cầu chuyển đổi số, mỗi người làm báo cần thấy rõ những điểm đặc thù làm nên sức mạnh nội tại của báo chí cách mạng Việt Nam. Trước hết là tính cách mạng, là sự quan tâm sâu sắc và xuyên suốt của Đảng và Nhà nước....

Mới đây, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh đã dẫn đầu đoàn đại biểu báo chí tiêu biểu sang thăm Quảng Châu, nơi cách đây đúng 100 năm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sáng lập tờ Thanh Niên, khởi đầu cho dòng chảy báo chí cách mạng. Việc nhìn ra thế giới là cần thiết, nhưng đôi khi, chính nhờ những chuyến đi đó mà chúng ta càng nhận thức sâu sắc hơn về giá trị của nền báo chí Việt Nam, một nền báo chí được bảo trợ chính trị, được hậu thuẫn bằng những chính sách pháp lý và sự hỗ trợ của cả hệ thống chính trị.

"Hiện nay, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang tiến hành hoàn thiện Luật Báo chí, trong đó rất nhiều những ý kiến của cơ quan ban, ngành… Các anh em nhà báo đã đóng góp nhiều ý kiến, nhưng niềm vui là các ban, bộ, ngành từ Trung ương đến địa phương, Quốc hội đều bày tỏ sự ủng hộ và tạo điều kiện hết sức thuận lợi trong một không gian phát triển của báo chí, trong đó có câu chuyện tổ hợp báo chí, kinh tế báo chí, mở rộng nguồn thu…." - Thứ trưởng Lê Hải Bình nói.

Chất lượng nội dung vẫn là "cốt lõi"

Chia sẻ về thách thức của báo chí đến từ sự bùng nổ của không gian số, TS. Lê Quốc Vinh - Chuyên gia truyền thông, Chủ tịch Le Group of Companies cho rằng: "Thách thức lớn nhất đối với báo chí hiện nay chính là sự bùng nổ của không gian số. Trong thời đại mạng xã hội phát triển mạnh mẽ, người dùng có thể đăng tải thông tin gần như tức thì, không qua bất kỳ quy trình kiểm duyệt nào. Nếu trước đây báo chí cạnh tranh bằng tốc độ và số lượng tin tức, thì ngày nay, hai yếu tố này không còn là lợi thế.

Các diễn giả chia sẻ tại phiên thảo luận

Bên cạnh đó, bài toán lớn nhất của báo chí hiện nay chính là tìm kiếm lại niềm tin của công chúng, độc giả dựa trên sự thật. Niềm tin dựa trên sự thật là điều mà báo chí không bị ảnh hưởng với những dòng thông tin trên mạng xã hội. Báo chí cần phải tạo ra những thông tin mang tính sự thật. Những thông tin mà báo chí bây giờ đăng tải không phải tất cả nhưng chiếm một tỉ lệ rất lớn là chỉ phản ánh những gì mạng xã hội đang nói, mạng xã hội đang tạo ra, mạng xã hội đang thách thức các doanh nghiệp, các vấn đề xã hội thì báo chí mình tường thuật lại những gì họ đang nói".

Qua đó, TS. Lê Quốc Vinh nhấn mạnh: "Báo chí không thể là một bản sao của mạng xã hội mà phải là một người gác cổng, như là người là cho phép loại thông tin gì, nội dung gì có thể đến với công chúng. Đồng thời, báo chí cũng phải là ngọn hải đăng định hướng thông tin và là nơi công chúng tìm đến khi hoang man

g giữa biển tin giả và nhiễu loạn thông tin… Báo chí không chỉ dừng lại ở việc phản ánh sự kiện, mà phải đóng vai trò kiến tạo xã hội, đưa ra giải pháp, cung cấp các góc nhìn mới mẻ, và đồng thời trở thành trung tâm tương tác, kết nối cộng đồng của mình".

Quang cảnh phiên thảo luận

Tuy nhiên, để làm được điều này, TS Lê Quốc Vinh cho rằng, báo chí cần hướng tới mô hình kiến tạo và giải pháp, thay vì dừng ở việc phản ánh thông thường. Bên cạnh đó, báo chí cũng phải trở thành trung tâm kết nối và tương tác, tạo lập các diễn đàn mở nhằm gia tăng sự tham gia của công chúng; xây dựng cộng đồng trung thành. "Các trụ cột kiến tạo thực tại mới của báo chí, bao gồm: Chất lượng nội dung là cốt lõi; đổi mới công nghệ và chuyển đổi số toàn diện; đa dạng hóa mô hình kinh doanh bền vững và chú trọng đào tạo, phát triển nguồn nhân lực"

Tại phiên thảo luận, các diễn giả cũng tập trung làm rõ sự chuyển đổi và vận động của báo chí toàn cầu, thực tiễn và thách thức của báo chí cách mạng Việt Nam, vai trò và sứ mệnh của báo chí trong kỷ nguyên mới../.

Thương Nguyễn