Câu hỏi:

Thời gian gần đây, trên các Đài Phát thanh, truyền hình có phát rất nhiều chương trình quảng cáo giới thiệu sản phẩm, trong đó có chương trình giới thiệu đồng hồ hàng hiệu Thuỵ Sỹ giá trên 16 triệu đồng. Theo chương trình thì các khách hàng gọi về sớm nhất sẽ có cơ may trúng thưởng cặp đồng hồ trên và chỉ cần đóng 10% (trên 1,6 triệu đồng) phí vận chuyển từ nước ngoài về và phí kiểm định. Tuy nhiên, khi các khách hàng trúng thưởng đóng phí xong mở đồng hồ ra mới phát hiện đồng hồ không giá trị, có khi không sử dụng được. Có người gửi bảo hành rồi mất luôn đồng hồ, có người điện về công ty khiếu mại thì nhân viên có thái độ thách thức khách hàng…Vậy, cơ quan chức năng có biện pháp gì để quản lý vấn đề quảng cáo các sản phẩm như trên qua truyền hình? Trong trường hợp như vậy, người tiêu dùng cần phải làm gì để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình?

Trả lời:

1. Bộ Thông tin và Truyền thông là cơ quan quản lý nhà nước về quảng cáo trên phát thanh, truyền hình theo quy định của pháp luật về báo chí. Tuy nhiên, nội dung quảng cáo phải tuân thủ theo quy định của pháp luật về quảng cáo và do Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch thực hiện vai trò quản lý. Mặt khác, nội dung quảng cáo một số sản phẩm hàng hoá lại do các cơ quan quản lý chuyên ngành chịu trách nhiệm. Ví dụ: sản phẩm thuộc lĩnh vực y tế như thuốc, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm… do Bộ Y tế quản lý; chất lượng sản phẩm hàng hoá trên truyền hình do Bộ Khoa học và Công nghệ quản lý; quản lý các chương trình khuyến mại, hàng giả, hàng nhái liên quan đến sản phẩm hàng hoá quảng cáo trên truyền hình do lực lượng quản lý thị trường thuộc Bộ Công thương quản lý…

2. Theo quy định của Luật Báo chí, Luật Quảng cáo thì người đứng đầu cơ quan báo chí chịu trách nhiệm về nội dung, hình thức, vị trí, thời lượng, diện tích quảng cáo trên phương tiện của mình. Cũng theo các quy định pháp luật về quảng cáo, sản phẩm trước khi quảng cáo trên báo chí phải có đầy đủ giấy chứng nhận tiêu chuẩn của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Doanh nghiệp cung cấp sản phẩm quảng cáo phải chịu trách nhiệm đối với chất lượng sản phẩm của mình. Cơ quan báo chí trước khi cho đăng, phát sản phẩm quảng cáo phải kiểm tra, xác minh các giấy chứng nhận, nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm quảng cáo, bảo đảm sản phẩm quảng cáo tuân thủ đúng các quy định của pháp luật.

Như vậy, Bộ Thông tin và Truyền thông không cấp phép quảng cáo trên hệ thống các Đài Phát thanh và Truyền hình. Hoạt động quảng cáo trên phát thanh, truyền hình do các Đài tự chịu trách nhiệm và việc quảng cáo đối với từng sản phẩm (mặt hàng) cụ thể sẽ do cơ quan quản lý chuyên ngành cấp phép.

3. Đối với trường hợp như ông Nguyễn Hoàng Em ở huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp phản ánh, ông Nguyễn Hoàng Em có thể gửi đơn khiếu nại đến Đài Phát thanh, Truyền hình nơi phát sóng chương trình quảng cáo nêu trên yêu cầu giải quyết hoặc gửi khiếu nại về Bộ Thông tin và Truyền thông trong đó cần nêu rõ Đài Phát thanh, Truyền hình nơi phát sóng chương trình quảng cáo nêu trên, Bộ sẽ xem xét, có văn bản yêu cầu Đài Phát thanh, Truyền hình đó báo cáo giải trình nội dung quảng cáo. Nếu trong trường hợp quảng cáo không đúng sự thật, tùy từng trường hợp cụ thể, tính chất sai phạm, Bộ sẽ xem xét xử lý theo quy định của pháp luật về báo chí và quảng cáo.

4. Để giải quyết một cách căn bản các sai phạm trong hoạt động quảng cáo, bảo đảm quyền lợi cho người tiêu dùng, tránh bức xúc trong dư luận xã hội, trong phạm vi trách nhiệm của mình, Bộ Thông tin và Truyền thông đã và đang triển khai thực hiện một số giải pháp sau:

- Giải pháp về hoàn thiện cơ chế chính sách: Bộ đã yêu cầu các đài truyền hình chủ động rà soát chặt chẽ những chương trình quảng cáo trên truyền hình theo quy định của pháp luật về quảng cáo và báo chí, loại bỏ những nội dung quảng cáo có thông tin gây hiểu nhầm cho người xem về tính năng, tác dụng của sản phẩm hàng hóa theo quy định của pháp luật về quảng cáo và báo chí.

- Giải pháp tăng cường định hướng, chỉ đạo thông tin: Bộ sẽ tiếp tục tăng cường định hướng trong các cuộc giao ban báo chí định kỳ hàng tuần về vấn đề quảng cáo; kịp thời có các văn bản chỉ đạo các cơ quan báo chí, trong đó có các đài phát thanh, truyền hình trong việc thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về quảng cáo, việc phát sóng các chương trình quảng cáo.

- Giải pháp về thanh, kiểm tra: Trong thời gian tới, Bộ sẽ tăng cường hơn nữa công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực quảng cáo trên phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử, trong đó có sự phối hợp, tham gia của các Sở Thông tin và Truyền thông các địa phương.        Sẽ xử lý nghiêm và kịp thời đối với những sai phạm, vi phạm liên quan đến hoạt động quảng cáo trên báo chí, phát thanh, truyền hình. Nếu phát hiện có sai phạm liên quan đến công tác quản lý báo chí, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ xử lý trong thẩm quyền của mình theo quy định tại Nghị định 159/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí, xuất bản.